Kökünden değişen enerji türleri, iletişim araçları ve hatta emek kavramı, 200 yıllık varolan eğitim sistemini değişime zorluyor. Son zamanlarda, ülkemizde ve birçok ülkede STEM yaklaşımına uygun eğitim anlayışına geçiş yönünde söylemler ve eylemler artmış durumda. Finlandiya, doğrudan matematik, fizik, kimya veya tarih gibi disiplin adıyla derslerin artık olmayacağını ve öğrenmenin temalar çerçevesinde disiplinlerarası çalışmalarla gerçekleşeceğini söylüyor. ABD’deki STEM pilot okullarında atölyeler veya maker lab’lar kurulmuyor, okulun tamamı doğrudan bir üretim üssü gibi tasarlanıyor. Bu değişim bazılarınca eskinin çöpe atılıp, yeninin kullanılmaya başlanması olarak görülebilir. Eğitimdeki hiçbir dönüşüm çalışan bir sistemin atılıp, akıllara yeni gelen bir şeyin uygulanmaya başlanması şeklinde olmaz. Aslında eğitim sistemleri sadece tamamen doğal bir süreç içerisinde evrim geçirmeye devam ediyorlar. Aynı, davranışçı yaklaşımdan bilişsel yaklaşıma, oradan da yapılandırmacı yaklaşıma geçişin “yeni bir şey bulduk hadi onu kullanım” diye değil, “eğitim ekosisteminin” her bir bileşenin zaman içinde ortaya çıkan ihtiyaçlara göre dönüşmek zorunda kalmasına şahitlik ediyoruz bugünlerde. “STEM, moda bir kavram, gelir geçer” türü ifadeler ne yazık ki toplumların ve bağlı olarak eğitim sistemlerinin hangi dönemlerde neden değiştiğine kafa yormayan, olayı sadece sınıf ortamlarında bilgisayar kullanılmasına bağlayan biraz “at gözlüklü” bakış açılarını göstermektedir. Tarihsel süreçte insanlık, enerji kaynaklarındaki ve iletişim araçlarındaki değişime bağlı olarak dönüşümler yaşamıştır. Hayvan gücünden faydalanmaktan, kömüre dayalı buhar gücüne, petrole dayalı motor gücünden elektriğe enerji kaynaklarındaki değişim bireylerin ve toplumların sosyal ve ekonomik hayatlarında köklü değişikliklere neden olmuştur. Benzer şekilde, başta tren yollarına paralel giden telgrafdan, daha geniş alanlara erişim sağlayan kablolu telefona, radyoya, televizyona, faks makinesine, çağrı cihazına, cep telefonuna ve son olarak internetine iletişim araçları sosyal yapıların ve ekonomilerin davranışlarında köklü değişikliklere neden oldu. Şimdi de bilişim teknolojilerindeki inanılmaz gelişmeler, 3D ve hatta 4D yazıcılar, insansız hava ve kara araçları ve Almanların isimlendirmesiyle Sanayi 4.0 insanlık tarihinin bilindik en eski güç kaynağı “kaslarımıza” olan ihtiyacı minimize etmek üzere. Burada bahsetmeye çalıştığım sadece endüstriyel üretimdeki insan gücüne olan ihtiyacın azalması değil. Aklımıza gelen birçok iş alanında insana fiziki olarak ihtiyacı sıfırlayan veya azaltan bir döneme giriyoruz. Rutinleri tanımlanabilen hemen her meslek üretimi ve hizmeti robotlara, akıllı cihazlara ve yazılımlara bırakmaya başladı. Teknolojinin tanımını “insanın doğal olarak sahip olmadığı organları tamamlayan yapay organlar” olarak tanımlayacak olursak bunda da şaşıracak bir şey yok. İnsanoğlu tarih boyunca yapamadığı işleri yaptırabileceği ve kendi yerine çalıştırabileceği bir şeylerin arayışında olmuştur hep. Özellikle petrol gibi tekellerin elindeki enerji kaynaklarından her zaman her yerde erişilebilen yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneliş ve bunların verimliliğin her geçen gün artışı bu arayışı hızlandırmaya başladı. Kuzey Avrupa ülkelerinden gelen sinyaller bu arayışların sonuç vermeye başladığını göstermektedir. İsveç’in ardından diğer bazı ülkeler de haftalık çalışma saatlerinin kısaltılmasını tartışmaya başladılar. Ne de olsa artık onların yerine iş yapacak akıllı teknolojileri var! Bir de bunları üretebilen nesilleri elbette!